SPK m. 107/2 - Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Nedir?

6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 107. Maddesinde Piyasa Dolandırıcılığı suçu düzenlenmiştir. İlgili madde incelenecek olursa;

“MADDE 107 – (1) Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarına, fiyat değişimlerine, arz ve taleplerine ilişkin olarak yanlış veya yanıltıcı izlenim uyandırmak amacıyla alım veya satım yapanlar, emir verenler, emir iptal edenler, emir değiştirenler veya hesap hareketleri gerçekleştirenler üç yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar. Ancak, bu suçtan dolayı verilecek olan adli para cezasının miktarı, suçun işlenmesi ile elde edilen menfaatten az olamaz.

(2) Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi veren, söylenti çıkaran, haber veren, yorum yapan veya rapor hazırlayan ya da bunları yayan ve bu suretle menfaat sağlayanlar üç yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar. …”

Yer verilen 107. Maddenin ilk fıkrası İşlem Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı, ikinci fıkrası ise Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı olarak adlandırılmaktadır.

Maddenin 2. Fıkrasında bilgi bazlı piyasa dolandırıcılığı olarak; "sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi verilmesi, söylenti çıkarılması, haber verilmesi, yorum yapılması veya rapor hazırlanması ya da bunların yayılması" fiilleri sıralanmıştır.

Buna göre “Bilgi bazlı piyasa dolandırıcılığı” suçunun maddi unsurları;

· Herhangi bir bilgi, söylenti, haber, yorum veya raporun mevcut olması

· Bilgi, söylenti, haber, yorum veya raporun yalan, yanlış veya yanıltıcı olması

· Fiili gerçekleştirenlerin menfaat sağlaması

· Bilgi, söylenti, haber, yorum veya raporun sermaye piyasası araçlarının fiyatını, değerini veya yatırımcıların yatırım kararlarını etkilemek amacını taşıması

Suçun maddi unsurunun oluşması için sayılan tüm şartların bir arada bulunması gerekmektedir.

Bu suçun manevi unsurunu ise fiilin sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesi oluşturmaktadır.

Ayrıca belirtmek gerekir ki Sermaye Piyasası Kanunu’nun 104. Maddesinde “Piyasa bozucu eylemler” tanımlanmıştır. Buna göre “Makul bir ekonomik veya finansal gerekçeyle açıklanamayan, borsa ve teşkilatlanmış diğer piyasaların güven, açıklık ve istikrar içinde çalışmasını bozacak nitelikteki eylem ve işlemler, bir suç oluşturmadığı takdirde, piyasa bozucu nitelikte eylem sayılır.”

Kanun hükmü gereğince piyasa bozucu eylemleri gerçekleştiren kişilere yirmi bin Türk Lirasından beş yüz bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir. Bu yolla menfaat temin edilmiş olması hâlinde verilecek idari para cezasının miktarı bu menfaatin iki katından az olamaz.

Dolayısıyla bir kişinin eylemleri SPK m. 107/2 hükmüne göre suç teşkil etmese dahi m. 104 uyarınca piyasa bozucu eylem olarak nitelendirilebilecektir.

SPK m. 115 uyarınca kanunda tanımlı suçlardan dolayı soruşturma yapılabilmesi için Sermaye Piyasası Kurulu tarafından CBS’ye yazılı başvuruda bulunulmalıdır. Bu başvuru bir muhakeme şartıdır. Bununla birlikte kamu davasının açılması halinde Sermaye Piyasası Kurulu katılan sıfatı ile yargılamada yer alacaktır. Yargılamayı yapacak merci Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun ihtisas mahkemesi olarak görevlendireceği asliye ceza mahkemeleridir.